Bron: OTM – Chris Temmerman – 17/04/15
Een gezamenlijke studie van het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving, verricht in opdracht van de Nederlands overheid, leverde enkele opmerkelijke resultaten op. De planbureaus onderzochten de effecten van de congestieheffing, de spitsheffing, de vlakke heffing en de combinatie van een vlakke en een congestieheffing (kilometerheffing).
Een eerste opmerking bestaat erin dat een congestieheffing op drukke wegen en bij files volgens de onderzoekers hogere baten dan kosten zou hebben. Dergelijke heffing zorgt voor reistijdwinst, terwijl de automobiliteit er maar beperkt door afneemt. Nadeel is wel dat het voor de automobilist best verwarrend zou kunnen worden om te weten waar wel en op welke weggedeelten geen tol zal worden geheven. Ook dreigt 'uitwijkgedrag' naar het onderliggende wegennet, 'hetgeen daar tot problemen leidt'.
De 'vlakke' heffing kan wel leiden tot een forse vermindering van het aantal files, terwijl de automobiliteit erdoor met 12 tot 15% afneemt. Dit heeft als voordeel een vermindering van de milieuvervuiling en een vergroting van de verkeersveiligheid. Maar tegenover deze 'welvaartsbaten' staat een vermindering van het brandstofverbruik, hetgeen zich vertaalt in lagere accijnsinkomsten van de overheid. 'Grosso modo zijn, bij de huidige accijnzen, de gederfde accijnsinkomsten hoger dan de winsten voor verkeersveiligheid, geluidshinder en emissies. Een algemene afname van de automobiliteit levert op dat punt geen welvaartswinst op.'
Als conclusie wordt gesteld dat een congestieheffing op drukke weggedeelten en tijdens files mogelijks een maatschappelijk voordeel kan brengen, maar in de praktijk moeilijk uitvoerbaar wordt geacht. Andere soorten heffingen leveren minder op dan ze kosten.
